کوشکی ترکمن

یكي‌ از شيوه‌هاي‌ گاهشماري‌ كه‌ وسيعاً در ميان‌ ملل‌گوناگون‌ آسيايي‌ رواج‌ يافته‌، دوره‌ دوازده‌ ساله‌اي‌ ازتقسيم‌ بندي‌ زمان‌ است‌ كه‌ تركمن‌ها آن‌ را «موچه‌»(müçe) مي‌نامند. يك‌ موچه‌ دوره‌اي‌ است‌ مشتمل‌ بر نام‌دوازده‌ حيوان‌ كه‌ گذر سالها با توالي‌ منظم‌ آنها محاسبه‌مي‌گردد. (جدول‌ ش‌ 1) اين‌ شيوه‌ سالشماري‌ از ديرباز -دست‌ كم‌ قرن‌ اول‌ ميلادي‌ – در ميان‌ ملل‌ شرق‌ دور رواج‌داشته‌ و متون‌ دستنوشته‌هاي‌ چيني‌ (سده‌ 6 م‌.) و نيزسنگنوشته‌هاي‌ تركي‌ (سده‌ 7-8 م‌.) قديمي‌ترين‌ نمونه‌هاي‌كاربرد آن‌ را در تاريخ‌ دنياي‌ قديم‌ به‌ دست‌ مي‌دهند.
ابداع‌ كنندگان‌ اصلي‌ اين‌ شيوه‌ گاهشماري‌ هنوز ناشناخته‌ باقي‌ مانده‌اند; ليكن‌ بسياري‌ از پژوهشگران ‌ابداع‌ آن‌ را به‌ تركان‌ – نياي‌ تركمنهاي‌ امروزين‌ – نسبت‌مي‌دهند، در هر صورت‌ سالشمار موچه‌ در سرتاسر آسيا انتشار يافته‌ و با فرهنگ‌ ملل‌ گوناگون‌ اين‌ قاره‌ كهن‌ امتزاج ‌پيدا كرده‌; بگونه‌اي‌ كه‌ در ميان‌ هر يك‌ از آنها رنگ‌ و صبغه‌اي‌ ملي‌ يافته‌ است‌. حيوانات‌ اين‌ دوره‌ در باور ژاپني‌ها ناظران‌ جهان‌ آدميان‌ از سوي‌ خداوند و بنا به ‌عقيده‌ چينيان‌ مدعوين‌ محبوب‌ «گوتاما بودا» و در فرهنگ ‌تركي‌ – تركمني‌ استقبال‌ كنندگان‌ بهار و سال‌ نو و در ميان ‌ايرانيان‌ حاملين‌ زمين‌ قلمداد مي‌شده‌اند.

اجزای آلاچیق ترکمنی (اوی)
اجزای اصلی تشکیل دهنده آغاچ اوی (آلاچیق) عبارتند از:
1- تاریم : قسمت پایین اوی(دیواره) را تشکیل می دهد، تعداد 4 عدد تاریم در ساختمان آلاچیق وجود دارد. هر تاریم از 44 قطعه چوب(20عدد کامل و24 عدد برش خورده) تشکیل می شود. قطعات چوب به وسیله پوست شتر (ناحیه گردن) با سوراخ کردن آنها بصورت ضربدری (آکاردئونی) بر روی همدیگر گره زده میشوند ؛ چوب ها به گرد این محور قابل چرخش بوده و تمامی قطعات نیز براحتی باز و بسته می شوند و با باز شدن آنها اشکالی به صورت لوزی بوجود می آید. تاریم ها را بوسیله طنابی به همدیگر می بندند و از اتصال آنها فضایی استوانه ای به قطر 5/5 متر و محیط 16 متر، شکل می گیرد. در قسمتی از تاریم ها که به درمتصل می شوند قطعه ای که به در وصل می شود از دیگر چوبها ارتفاعی مختصر بلند تر دارد ، بلندی ارتفاع ان نیز به خاطر آن است تا بتواند تکیه گاهی محکم برای در باشد. ارتفاع تاریم ها در حالت جمع شده 2.20 سانتیمتر و در حالت باز شده (حالت بر پا کردن) حدود 1.70 سانتیمتر می باشد.

انسان ها با توجه به مقتضیات زمانی خود، نیاز به بازی و سرگرمی داشته اند و این نیازها در زمان های گذشته که از تلویزیون و رادیو خبری نبود بیشتر احساس میشد زمانی که همه چیز طبیعی و به طبیعت وابسته بود و به شدت احساس به سلامت جسمانی را در خود می دیدند شروع به ابداع بازی های مختلف، با توجه به محیط و عقاید خود می کردند.
هر کدام از بازی ها اهداف خاص خود را دارند که کودک در آینده ای نه چندان دور با در زندگی خود با آنها روبرو خواهد شد، دکتر رضا مهجور در کتاب روان شناسی بازی از قول آدلرمی  می گوید: « اطلاعاتی که کودک از طریق بازی بدست می آورد، نه تنها به زندگی حال او بلکه به زندگی آینده او ارتباط می یابد. » بازی های بومی و محلی ترکمن ها در عین سادگی جذابیت خاص خود را دارد که برای نسل امروزی تازگی و طراوت خاص خود را دارد دراین قسمت به معرفی یکی از این بازی ها می پردازیم.
آی ترک گون ترگ (آنقلیچ ، آلتین قلیچ): به معنی ماه را می خواهم، خورشید را می خواهم، که به احتمال قوی نمادی از طبیعت پرستی ترکمن ها قبل از اسلام و زمانی که مسلمان نشده بودند می تواند باشد. بیشتر بخوانید…

اولين مرحله در عروسی ترکمن‌ها، انتخاب همسر مي باشد و حتی به جرات مي توان گفت که حساسترين مرحله عروسی نيز مي باشد . در نحوه انتخاب نيز نسبت به قبل تحولاتی صورت گرفته که به علت تحولات فرهنگی مي باشد و يکی از دلايل آن را به صورت زير مي توان بيان نمود .
تا چند دهه پيش سيستم آموزشی به شيوه سنتی اداره می شد و بيشتر جنبه پرورشی داشت و بيشتر پسران حق تحصيل داشتند . دختران نيز به عنوان يکی از عناصر بسيار مثبت اقتصادی مجبور بودند در درون منزل به قاليبافی يا ديگر هنرهای سنتی بپردازند . اما در حال حاضر به دليل نزول ارزش اقتصادی قالی و قاليبافی در منطقه و تمايل بيشتر دختران به تحصيل ، در درون منزل محصور نمی باشند ، بدين دليل نحوه انتخاب همسر با قديم که پدر و مادر عناصر مطلق انتخاب بودند تغيير کرده و فرزندان نيز حق اظهار نظر دارند .